C++标准库中各种互斥锁的用法 mutex

发布于:2025-07-08 ⋅ 阅读:(23) ⋅ 点赞:(0)

示例

仅供参考学习

#include <mutex>
#include <shared_mutex>
#include <thread>
#include <chrono>
#include <iostream>
#include <vector>

// ============================================
// 1. std::mutex - 基本互斥锁
// ============================================
void basic_mutex_example() {
    std::mutex mtx;
    int counter = 0;
    
    // 1.1 使用 lock_guard - 最简单的RAII方式
    {
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
        counter++;
        // 作用域结束时自动解锁
    }
    
    // 1.2 手动加锁解锁(不推荐,容易忘记解锁)
    mtx.lock();
    counter++;
    mtx.unlock();
    
    // 1.3 尝试加锁
    if (mtx.try_lock()) {
        counter++;
        mtx.unlock();
    }
}

// ============================================
// 2. std::unique_lock - 灵活控制锁
// ============================================
void unique_lock_example() {
    std::mutex mtx;
    
    // 2.1 基本使用(类似lock_guard)
    {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx);
        // 临界区代码
    } // 自动解锁
    
    // 2.2 延迟加锁
    {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx, std::defer_lock);
        // 此时还没有加锁
        // 做一些不需要锁的工作
        lock.lock();    // 手动加锁
        // 临界区工作
        lock.unlock();  // 手动解锁
        // 更多不需要锁的工作
        lock.lock();    // 再次加锁
        // 更多临界区工作
    } // 如果持有锁,会自动解锁
    
    // 2.3 尝试加锁
    {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx, std::try_to_lock);
        if (lock.owns_lock()) {
            // 成功获取锁
            std::cout << "获取锁成功\n";
        } else {
            std::cout << "获取锁失败\n";
        }
    }
    
    // 2.4 超时加锁(需要timed_mutex)
    std::timed_mutex timed_mtx;
    {
        std::unique_lock<std::timed_mutex> lock(timed_mtx, std::defer_lock);
        if (lock.try_lock_for(std::chrono::milliseconds(100))) {
            std::cout << "在100ms内获取锁成功\n";
        } else {
            std::cout << "超时,获取锁失败\n";
        }
    }
    
    // 2.5 移动语义
    auto create_lock = []() {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx);
        return lock;  // 可以移动返回
    };
    
    std::unique_lock<std::mutex> moved_lock = create_lock();
    // moved_lock现在持有锁
}

// ============================================
// 3. std::shared_mutex - 读写锁
// ============================================
void shared_mutex_example() {
    std::shared_mutex rw_mtx;
    std::string shared_data = "初始数据";
    
    // 3.1 读锁 - 多个线程可以同时读
    auto reader = [&]() {
        std::shared_lock<std::shared_mutex> read_lock(rw_mtx);
        std::cout << "读取: " << shared_data << std::endl;
        // 可以有多个线程同时执行这里
    };
    
    // 3.2 写锁 - 独占访问
    auto writer = [&]() {
        std::unique_lock<std::shared_mutex> write_lock(rw_mtx);
        shared_data = "更新后的数据";
        std::cout << "写入完成" << std::endl;
        // 只有一个线程可以执行这里,且会阻塞所有读者
    };
    
    // 启动多个读线程和一个写线程
    std::vector<std::thread> threads;
    for (int i = 0; i < 3; ++i) {
        threads.emplace_back(reader);
    }
    threads.emplace_back(writer);
    
    for (auto& t : threads) {
        t.join();
    }
}

// ============================================
// 4. std::recursive_mutex - 递归互斥锁
// ============================================
void recursive_mutex_example() {
    std::recursive_mutex rec_mtx;
    int count = 0;
    
    std::function<void(int)> recursive_func = [&](int n) {
        std::lock_guard<std::recursive_mutex> lock(rec_mtx);
        count++;
        std::cout << "递归层级: " << n << ", count: " << count << std::endl;
        
        if (n > 0) {
            recursive_func(n - 1);  // 同一线程可以多次获取锁
        }
    };
    
    recursive_func(3);
}

// ============================================
// 5. std::timed_mutex - 超时互斥锁
// ============================================
void timed_mutex_example() {
    std::timed_mutex timed_mtx;
    
    // 5.1 尝试在指定时间内获取锁
    if (timed_mtx.try_lock_for(std::chrono::milliseconds(100))) {
        std::cout << "在100ms内获取锁成功\n";
        // 临界区工作
        timed_mtx.unlock();
    } else {
        std::cout << "超时,获取锁失败\n";
    }
    
    // 5.2 尝试在指定时间点前获取锁
    auto timeout_time = std::chrono::steady_clock::now() + std::chrono::milliseconds(200);
    if (timed_mtx.try_lock_until(timeout_time)) {
        std::cout << "在指定时间点前获取锁成功\n";
        timed_mtx.unlock();
    } else {
        std::cout << "超时,获取锁失败\n";
    }
}

// ============================================
// 6. 多锁管理 - 避免死锁
// ============================================
void multi_lock_example() {
    std::mutex mtx1, mtx2;
    
    // 6.1 std::lock - 同时锁定多个互斥锁,避免死锁
    {
        std::lock(mtx1, mtx2);  // 原子性地锁定两个互斥锁
        std::lock_guard<std::mutex> lock1(mtx1, std::adopt_lock);
        std::lock_guard<std::mutex> lock2(mtx2, std::adopt_lock);
        // 临界区代码
    }
    
    // 6.2 std::scoped_lock (C++17) - 更简单的多锁管理
    {
        std::scoped_lock lock(mtx1, mtx2);  // 自动管理多个锁
        // 临界区代码
    }
}

// ============================================
// 7. 条件变量配合使用
// ============================================
void condition_variable_example() {
    std::mutex mtx;
    std::condition_variable cv;
    bool ready = false;
    
    // 等待线程
    auto waiter = [&]() {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx);
        cv.wait(lock, [&] { return ready; });  // 等待条件满足
        std::cout << "条件满足,继续执行\n";
    };
    
    // 通知线程
    auto notifier = [&]() {
        std::this_thread::sleep_for(std::chrono::milliseconds(100));
        {
            std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
            ready = true;
        }
        cv.notify_one();  // 通知等待的线程
    };
    
    std::thread t1(waiter);
    std::thread t2(notifier);
    
    t1.join();
    t2.join();
}

// ============================================
// 8. 实际应用示例 - 线程安全的计数器
// ============================================
class ThreadSafeCounter {
private:
    mutable std::mutex mtx_;
    int count_ = 0;
    
public:
    void increment() {
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx_);
        ++count_;
    }
    
    void decrement() {
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx_);
        --count_;
    }
    
    int get() const {
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx_);
        return count_;
    }
    
    // 复杂操作示例
    void add_if_positive(int value) {
        std::unique_lock<std::mutex> lock(mtx_);
        if (count_ > 0) {
            count_ += value;
        }
    }
};

// ============================================
// 9. 性能考虑和最佳实践
// ============================================
void performance_tips() {
    std::mutex mtx;
    
    // ✅ 好的做法:尽量缩小临界区
    {
        int temp_result = 0;
        // 在锁外做复杂计算
        for (int i = 0; i < 1000; ++i) {
            temp_result += i * i;
        }
        
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
        // 只在必要时持有锁
        // shared_data = temp_result;
    }
    
    // ❌ 不好的做法:在临界区内做复杂计算
    {
        std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
        // 不要在锁内做复杂计算
        int result = 0;
        for (int i = 0; i < 1000; ++i) {
            result += i * i;
        }
        // shared_data = result;
    }
}

int main() {
    std::cout << "=== C++ 互斥锁使用示例 ===" << std::endl;
    
    basic_mutex_example();
    unique_lock_example();
    shared_mutex_example();
    recursive_mutex_example();
    timed_mutex_example();
    multi_lock_example();
    condition_variable_example();
    
    // 测试线程安全计数器
    ThreadSafeCounter counter;
    std::vector<std::thread> threads;
    
    for (int i = 0; i < 10; ++i) {
        threads.emplace_back([&counter]() {
            for (int j = 0; j < 100; ++j) {
                counter.increment();
            }
        });
    }
    
    for (auto& t : threads) {
        t.join();
    }
    
    std::cout << "最终计数: " << counter.get() << std::endl;
    
    return 0;
}

核心概念总结
1. 互斥锁类型

  • std::mutex: 基本互斥锁,最常用
  • std::recursive_mutex: 递归锁,同一线程可多次获取
  • std::timed_mutex: 支持超时的互斥锁
  • std::shared_mutex: 读写锁,支持多读者单写者

2. 锁管理器

  • std::lock_guard: 最简单的RAII锁,构造时加锁,析构时解锁
  • std::unique_lock: 灵活的锁管理器,支持延迟加锁、手动控制等
  • std::shared_lock: 用于共享锁(读锁)
  • std::scoped_lock: C++17引入,用于管理多个锁

3. 锁标签

  • std::defer_lock: 延迟加锁
  • std::try_to_lock: 尝试加锁
  • std::adopt_lock: 接管已经持有的锁

4. 最佳实践

  1. 优先使用 lock_guard - 简单场景的首选
  2. 需要灵活控制时使用 unique_lock - 如需要手动解锁/加锁
  3. 读多写少用 shared_mutex - 提高并发性能
  4. 尽量缩小临界区 - 减少锁持有时间
  5. 避免死锁 - 使用 std::lock 或 std::scoped_lock 管理多个锁
  6. 配合条件变量使用 unique_lock - 因为条件变量需要能够释放锁

5. 选择建议

  • 简单保护:std::mutex + std::lock_guard
  • 需要灵活控制:std::mutex + std::unique_lock
  • 读多写少:std::shared_mutex + std::shared_lock/std::unique_lock
  • 递归调用:std::recursive_mutex
  • 超时需求:std::timed_mutex

这些工具组合使用可以解决绝大多数多线程同步问题。


网站公告

今日签到

点亮在社区的每一天
去签到